Waarom dividenden uitkeren bij het ontbreken van een echte meerwaardebelasting ?

Preface

Mid 2013 trad de VVPRBis* regelgeving in voege met als doel de kapitalisatie te versterken binnen het Belgische KMO landschap. Deze VVPRBis houdt in dat de bevrijdende** roerende voorheffing op bepaalde dividenduitkeringen*** nog slechts 20 of zelfs 15% bedraagt en niet de standaard 30% bevrijdende roerende voorheffing. Dit geldt enkel voor nieuwe aandelen, dewelke werden gecreëerd met nieuw aangebrachte gelden van founders/investeerders in KMO’s met een aanzienlijk (> 18.600,00 euro) en volstort kapitaal vanaf mid 2013.

Kortom, alle kapitaal gepompt in kleine tot middelgrote nieuwe ondernemingen, of bijkomend kapitaal in bestaande kleine tot middelgrote ondernemingen, vanaf 01/07/2013 geeft recht op een verlaagde belastingdruk op dividenden.

Dus laat de dividenden maar naar de aandeelhouder vloeien … of niet ?

Irrelevance theory

Onder bepaalde omstandigheden, desbetreffend binnen een perfecte markt (bij de afwezigheid van enige externe factoren/externaliteiten, zoals fiscale of psychologische motieven) zou het niet mogen uitmaken of een vennootschap zijn winsten gebruikt om :

1. dividenden uit te keren aan zijn aandeelhouders;
2. de eigen aandelen in te kopen;
3. aangegane schulden voortijdig af te lossen;
4. nieuwe activiteiten te ontginnen.

Het zou investeerders niet moeten uitmaken waar geld wordt opgepot, noch of het al dan niet wordt uitgekeerd, m.a.w. geld op de bankrekening van de vennootschap = geld op de bankrekening van de aandeelhouder.

De vraag rest : waarom betalen de meeste firma’s dividenden ondanks de extra belasting i.v.v. een roerende voorheffing ? Dividenden vormen een roerende stroom van inkomsten en worden in België belast aan een vlak tarief van 30%, 20% (VVPRBis na 2 jaar) alsook 15% (VVPRBis na 3 jaar). In sommige gevallen ondergaan deze zelfs een dubbele belastingdruk (buitenlandse roerende voorheffing + Belgische inkomstenbelasting).

Van een echte meerwaardebelasting op aandelen is in België daarentegen geen sprake, dit in tegenstelling tot het overgrote deel van de Westerse landen waarbij capital gains resoluut belast worden binnen de persoonlijke inkomstenbelasting van de begunstigde (inmiddels ex-) aandeelhouder.

Dus nogmaals : waarom keert men in godsnaam dividenden uit >< spaart men niet alles op binnen de vennootschap (tax shelter) en behaalt men zijn inkomsten enkel uit meerwaarden n.a.v. de belastingvrije verkoop van aandelen ? De vennootschap bestraft bij een dividenduitkering als het ware zijn inkomstenbelasting betalende rijksinwoner i.v.v. een vlak tarief aan roerende voorheffing.

Een rationele aandeelhouder zou er bij de algemene vergadering resoluut op aandringen om de dividenden niet uit te keren en te teren op latere (latente/verborgen) meerwaarden die zich op zijn beurt uitdrukken in een koersappreciatie van het aandeel. Of nog zou de vennootschap zijn eigen aandelen kunnen inkopen, waarbij de resterende aandeelhouders dan een groter stuk van de taart per aandeel behouden.

Behavioral economics

Het antwoord vindt men terug in de zogenaamde Behavioral Economics**** en dan desbetreffend bij een combinatie van 2 subsecties van zulke studie :

• zelfcontrole;
• en mentaal boekhouden.

Uit onderzoek is gebleken dat de overgrote meerderheid der aandeelhouders de voorkeur geven aan INKOMSTEN (“geld dat men binnen ziet komen”), waarbij deze status van inkomen inhoudt dat men dit zonder schuldgevoel kan uitgeven. Psychologisch voelt het aangroeien van rijkdom binnen de vennootschap (een soort interne meerwaarde/KAPITAAL) en deze periodiek met meerwaarde verkopen niet als inkomen aan en zal men het geld in dit geval niet doen rollen, men zal zich als het ware “armer” voelen terwijl je totale rijkdom exact gelijk is als wanneer men dividenden ontvangt!

Sterker nog : door de vrijstelling op meerwaarden bij periodieke aandelenverkopen zal men juist meer geld ontvangen dan bij een belaste dividenduitkering. Maar het zit bij de gemiddelde persoon/belegger nu eenmaal ingebakken dat men het inkomen besteedt maar het vermogen (o.a. uit meerwaarden) onbenut laat. Je brein houdt je dus volgend advies voor : “laat je kapitaal met rust en besteedt je inkomen” => mentaal boekhouden ten voeten uit!

Het zit/zat bij vele old-school beleggers ingebakken : schaf obligaties en aandelen aan waarbij jaarlijks uitgekeerde inkomsten worden voorzien in de vorm van intresten en dividenden en hou deze aan (you know, een Dexia aandeel :)). Deze zienswijze begint zich, mede door de financiële crisis, langzaam om te buigen naar aandelen welke een langetermijnmeerwaarde beogen i.t.t. periodieke dividenduitkeringen.

Het normale beheer van een privé vermogen

Let wel : begunstigden van meerwaarden op aandelen kunnen ook hun vrijstelling van inkomstenbelasting kwijt spelen door een herkwalificatie van de inkomsten naar :

• inkomsten uit een beroepswerkzaamheid : zelfstandig handelingen verrichten die voldoende talrijk en onderling verbonden zijn om een gewone en voortgezette winstgevende bezigheid te vormen en die vallen buiten de grenzen van het normale beheer van een privé vermogen, een beroepskarakter hebben. Hierbij kan ook een bijberoep dat na de normale dagtaak wordt uitgeoefend, een beroepswerkzaamheid vormen. De taxatie kan hierbij oplopen tot 50% + gemeentebelastingen;
• inkomsten uit occasionele of toevallige verrichtingen zonder beroepsmatig karakter : herhaaldelijk handelingen verrichten met speculatief inzicht en die vallen buiten de grenzen van het normale beheer van een privé vermogen. De taxatie loopt hierbij op tot 33% + gemeentebelastingen.

Waarbij men toch voorbehoud moet plaatsen en de opbrengsten van toevallige en herhaalde beursverrichtingen doorgaans niet als speculatieve verrichtingen worden aanzien, alsook het beleggen via trackers / ETF’s. Volgende aspecten zullen er hierbij sneller toe leiden dat geen “normaal beheer” inhoudt :

• het beleggen met geleende gelden;
• een wanverhouding tussen aan- en verkoopprijs;
• de frequentie van handelingen;
• sterk georganiseerd (samenwerking met personen) en vrij omvangrijk;
• de relatie met de beroepswerkzaamheid;
• het maken van publiciteit;
• de intellectuele kennis voortdurend bijschaven;
• het terugkoppelen naar tussenpersonen.

The bottom line

Denk bij volgende algemene vergadering der aandeelhouders 2 maal na voor je je beraadt over de winstuitkering van de onderneming. Een verkoop of buy-out ten latere tijde blijkt toch wat interessanter dan de jaarlijkse psychologische voldoening van een extra inkomst/bonus.

Footnotes

*Verlaagde Voorheffing Précompte Réduit Bis : verwijzing naar een voorgaande gelijkaardige gunstregeling.

**bevrijdend : het niet meer hoeven aangeven van deze inkomsten in de aangifte personenbelasting, dit in tegenstelling tot bv. de niet-bevrijdende bedrijfsvoorheffing.

***deel van de uitkeerbare winst

****de studie van de psychologie waarbij deze wordt gekoppeld aan de beslissing name binnen economische processen door zowel natuurlijke- als rechtspersonen.