The Four
Deze blogpost komt er n.a.v. volgend leesvoer : “The Four — The Hidden DNA of Amazon, Apple, Facebook & Google” van Scott Galloway. Deze 4 techgiganten worden een goddelijke status aangemeten door hun gebruikers & investeerders. Mocht je de visionairs van deze wereld niet steunen, dan ben je niet “in”, noch toekomstgericht, zeg maar oubollig. De vraag die ik mij hierbij stel, zijn zij de poespas wel waard en moeten we als gebruiker, klant, investeerder & voornamelijk overheid niet veel kritischer naar hun imperiums gaan kijken.
Bijvoorbeeld of de gigantische aandelenwaarderingen van de 4 een zoveelste economische bubbel vormen … waar gratis lenen een nieuw target heeft gevonden na de spoorwegen, vastgoed, Bitcoins, etc. … ? Of nog er aan de laissez-faire houding van overheden in de vorm van o.a. privacy- en belastingregels stilaan geen eind dient te komen ?
Wie zijn ze, wat doen ze, wat drijft hen ?
- Apple = “brand” : een computerbedrijf welke weigert info te overhandigen in een terreuronderzoek, maar wordt toegejuicht op iedere nieuwe productlancering waar het wordt bejubeld om de ene dag kleinere en de andere dag grotere schermen. Apple is het toonbeeld van rijkdom, hun cashbezit overstijgt zowaar het BNP van Denemarken. Alsook het meest winstgevende bedrijf ter wereld door een immense brutomarge (40%) te hanteren op hetgeen in deze tijden toch vrij standaard producten zijn geworden (computers, smartphones) en een even indrukwekkend productievolume. Een topcombinatie voor iedere investeerder … zolang het merk overleeft. Het merk is alles, maar dat bleek in het verleden ook zo te zijn voor Ford. Het verleden is wat het is, heeft Apple voldoende in huis om blijvend vernieuwend uit te pakken en zich opnieuw te onderscheiden ?
- Facebook = “social” : een social media klepper welke je data en voorkeuren met plezier aanvaardt en vlotjes doorverkoopt aan de hoogste bieder. Resultaat : dit reclamebedrijf (net als Google) achtervolgt je met het spuien van micro targeted reclame op je scherm. Eén op de 6 seconden online & één op de 5 seconden op je mobiele telefoon worden besteed op Facebook, een monopolie om u tegen te zeggen! Facebook kan bovendien buigen op een brutomarge van 76%, dit betekent concreet dat er voor elke euro reclame inkomst er 0,76 zou kunnen terugvloeien naar de aandeelhouder => beleggen in die handel. Zullen de herhaaldelijke privacy & fake news schandalen die onze democratie stilaan ondermijnen echter roet in het eten gooien ?
- Google = “search” : een nog-net-niet alleenheerser binnen advertising. In 2016 behaalde Google ettelijke miljarden winst uit hun operationele activiteit. Er wordt vaak van Google gezegd dat het omgekeerd evenredig veroudert … het platform wordt namelijk kostbaarder bij toenemend gebruik, dit i.t.t. bv. een Iphone. Google zorgt, net als Amazon, voor het verdwijnen van het merk … je omschrijft een product en Google leidt je hierbij naar zijn resultaten o.b.v. prijs en niet gericht op merken. Lijkt van alle 4 de veiligste investering, maar vergis je niet … de zoekfunctie begint steeds vaker rechtstreeks bij Amazon.
- Amazon = “retail” Investeerder in the laste mile, dewelke dit enkel kon uitvoeren door te steunen op gigantische kapitaalstromen van zeer geduldige investeerders (lees veel pensioenfondsen). De welwillendheid van investeerders heeft van Jeff Bezos de meester in het storytelling en vooral storyselling gemaakt. Maakt nauwelijks, winst maar kan alsnog tanken op de cash van zijn digitale vleugel (AWS) om zijn fysieke vleugel (Amazon Prime/Amazon Basics) uit te breiden. En dat maakt ze zo sterk, ze koppelen een oude markt zonder marges en dus met een langetermijnfocus aan een nieuwe markt met gigantische marges. Zolang ze kunnen teren op de digitale inkomsten van AWS handelen ze de gigantische kosten & investeringen om hun monopolistische droom te verwezenlijken => “The world’s biggest store”.
Maar Amazon kwam ook hiervoor in het nieuws : zijn personeel slecht behandelen, honderdduizenden banen voorgoed vernietigen en schaamteloos productlijnen kopiëren waarbij men de marktprijs verlaagt (Amazon Basics). Jeff Bezos zegt niet voor niets :
“Your margin is my opportunity”
Hierbij zal ik voornamelijk Amazon* behandelen aangezien deze de laatste jaren steevast en nu ook in België nadrukkelijker in het nieuws voorkomt.
Wat is een waardering waard ?
Het valt op hoe ondernemerschap & investeerderschap (private equity, angel investors, venture capital, etc. …) de laatste tijd vaker op een voetstuk worden gesteld, en ook aangemoedigd. De succesverhalen van de 4, denk maar aan de bekendheid van entrepreneurs als Jeff Bezos, Mark Zuckerberg & Steve Jobs hebben hier vast veel mee te maken.
In mijn persoonlijke beslissing tot ondernemerschap speelde voornamelijk de groeiende markt binnen de A.I. een grote rol.
Also read : https://sennafinances.be/risk-losing-short-term-or-almost-certainly-lose-long-term-2ba87bbfc24e
Ondernemers krijgen tegenwoordig ook duwtjes in de rug in vorm van de KMO Tax Shelter, verdere vervagingen in de sociale statuten tussen bedienden en zelfstandigen & het VIER programma “De Leeuwenkuil”. Alle respect voor de ondernemers dewelke hun zaak komen pitchen in dit programma maar iets bijleren over financiering zul je via zulke kanalen niet doen. Het is en blijft een show en aldus ook de gehanteerde waarderingen, waarbij men methodes gebruikt die van de pot gerukt zijn en totaal niet toepasselijk zijn op de basic activiteiten welke worden aangeboden. Zulke programma’s laten uitschijnen dat je kan komen opdraven met een Unique Selling Proposition en je gouden ticket is binnen in deze periode van ideeën en ondernemerschap. Men verspreidt zo wel een erg rooskleurig toekomstbeeld, waar nuance nauwelijks wordt bepleit.
Klein voorbeeldje van de huidige financiële bubbel en het hiermee gepaard gaande surrealisme : Facebook kocht een paar jaar terug Whatsapp voor een gigantisch bedrag … alleen Whatsapp behaalde geen winsten, laat staan omzet. Men spreekt hier niet over een biotech bedrijf dat gigantische R&D heeft verricht in een doorbraak naar kanker toe, neen enkel om een zoveelste kanaal om je doelgericht reclame te bezorgen. De techgiganten kijken alvorens een aankoop wel naar de boekhouding en cashflow in een vennootschap maar echt boeien doet het ze niet … men kijkt naar de :
- kneedbaarheid;
- wendbaarheid;
- en schaalbaarheid**
De waarde van Amazon’s Alexa vind je niet terug in de boekhouding, ook het bereik voor advertising binnen het Whatsapp klantenbestand vind je niet terug in de boeken. Waar “normale” ondernemingen beschikken over meetbare hard assets, zijnde inventarissen, machines en gebouwen >< beschikken o.a. the Four voornamelijk over soft assets welke men niet terug vindt in de boekhouding … denk maar aan het befaamde netwerkeffect. Dit netwerkeffect leidt tot gigantische waarderingen want denk maar is vooruit … binnen 15 jaar of zo … wanneer men winner-take all winsten kan binnenrijven. De redenatie luidt als volgt :
“Wacht maar wanneer de investeringsfase om helt in de rijpingsfase tot uiteindelijk de oogstfase”
Maar dit extrapoleren naar onze Belgische start-ups & KMO’s is vrij ondoordacht, bovendien ruiken de activiteiten van o.a. the Four naar oligopolie- of zelfs monopolievorming … en zelfs Donald Trump heeft dit al door. Iedere start-up die ietwat te bieden heeft wordt opgeslokt door deze 4 (Whatsapp, Instagram, Kiva Systems, etc.). Trump wil hun macht inperken door deze ondernemingen te laten verbrokkelen en als dat hem niet lukt, ze eindelijk eens belastingen laten betalen. Tegenwoordig kan een simpele tweet van de president een aandeel al behoorlijk doen kelderen, en het verleden leert ons dat waar aandelenwaarderingen meer werden beïnvloed door externe ruis dan door de cashburn/winstgevendheid van een activiteit steevast een zeepbel om de hoek loert!
America first
Nooit gedacht dit te zeggen maar ik juich de president van de V.S. toe, en wel om zijn minder rooskleurige kijk op het ondernemerschap van voornamelijk Amazon. Om de zaken nog wat scherper te stellen, je kunt op heden weddenschappen afsluiten om te bepalen wie van de 4 als eerste een kapitalisatie van 1 trillion USD bereikt … zijnde 1.000 miljard dollar voor een onderneming dewelke nauwelijks belastingen bijdraagt, zowel de vennootschap als de aandeelhouders niet.
Zo innovatief als ze zijn met o.a. hun algoritmes en design van smartphones, zo baanbrekend en agressief gaan ze tewerk in het verlichten van hun fiscale verplichtingen waardoor ze peanuts belastingen afdragen. Daarbovenop wordt het bestaande belastingsysteem helemaal uitgemolken aangezien aandeelhouders ook kunnen genieten van een vrijstelling personenbelasting van latente (verborgen/smeulende) meerwaarden op aandelen (in België rust er niet enkel een vrijstelling op de latente maar zelfs op de gerealiseerde meerwaarden).
Deze vrijstelling van latente meerwaarden op aandelen werd oorspronkelijk in voege gesteld om langetermijn aandeelhouderschap te stimuleren en voornamelijk om de dubbele belasting tegen te gaan van vennootschapsbelasting + meerwaardebelasting op hetgeen uiteindelijk dezelfde winsten betreffen … alleen vormen de huidige winsten van Amazon helemaal geen basis voor enige vennootschapsbelasting! De link tussen toekomstige winsten en aandelenprijzen is bij zulke bedrijven totaal zoek … waardoor de belastingwetgeving voor deze grootsen der aarde helemaal achterhaald is en dient te worden geheroriënteerd. Deze heroriëntatie wordt in de V.S. en E.U. reeds in stelling geplaatst, verwacht de komende tijd een Copernicaanse revolutie binnen het internationale belastingrecht!
Een omzetbelasting
Deze maand nog kwam de Europese Unie met een vernieuwend voorstel om de 4 en wat andere grote techbedrijven toch wat belastingen te laten afdragen binnen Europa, aangezien ook hier een inpalming van de markt niet gelijk staat aan een toelage van werkingsmiddelen voor de verschillende landen (lees belastinginning). De getroffen “interimmaatregel” van de E.U. (jaja … heb maar weinig belastingen gekend die naderhand geschrapt werden), mits goedkeuring door alle 28 lidstaten, zou in voege treden per 01/01/2020. Na jaren garen spinnen door U.S. based bigtech bedrijven binnen de gigantische Europese afzetmarkt besluit Europa wakker te schieten, de jarenlange subsidies via belastingontwijkingen laat men ondertussen meestal maar zozo.
Het zinnetje “ze opereerden indertijd en ook op heden binnen het wettelijke kader” zorgt bij menigeen voor frustratie, net als de postbusbedrijven van onze Rode Duivels in Luxemburg … helemaal niets mis mee … volledig naar de letter van de wet …
Deze 3% Digital Services Tax (D.S.T.) op verkopen vormt een eerste aanzet tot een “echte” oplossing. En zou volgens berekeningen van diverse denktanken neerkomen op een vorm van winstbelasting van gemiddeld 10%.
Het plan belooft een aanpak van de scheefgroei van de vennootschapsbelasting welke de digitale bedrijven vlot gebruiken, alleen geldt deze slechts voor enkele tientallen bedrijven en is deze veel minder ambitieus dan het voorgaande uitstekende belastingplan.
Also read : https://sennafinances.be/ccctb-scores-high-on-fairness-but-low-on-feasibility-299f74a0ed88
Also read : https://sennafinances.be/the-equalisation-tax-of-hoe-iets-beter-is-dan-niets-f5cb442e258d
Al deze plannen vormen in ieder geval een noodzakelijke breuk met de huidige zienswijze op vennootschapsbelasting. Men kan niet langer uitsluitend kijken naar waar de boekhoudkundige winst of nog de toegevoegde waarde (verkopen min directe kostprijs van verkopen) wordt geboekt. Dan valt er niet langer te schuiven met de winst en moet er gewoon gedokt worden als de zaken goed lopen … maar ja een Apple met de voorheen gemelde gigantische brutomarges wordt hierdoor veel minder zwaar getroffen dan een Amazon met flinterdunne brutomarges …
Dit lijkt me dan maar de ongelijkheid die moet bestaan om een grotere ongelijkheid weg te werken.
Het recente protectionisme van Trump zal sterk verbleken met hetgeen de EU vooropstelt, dus men kan al raden dat wraakacties vanuit de U.S. naar behoren zullen zijn … let’s get ready to rumble! Spoiler alert : de U.S. zal deze handelsoorlog snel beslissen, aangezien hun bedrijven veel minder last hebben van protectonistische maatregelen van de EU i.v.v. deze omzetbelasting. Dit aangezien de Verenigde Staten op zichzelf een gigantische afzetmarkt vormt en uitzonderlijk gediversifieerde goederen en diensten aanbiedt … dit i.t.t. bv. België dat enorm afhankelijk is van zijn buitenlandse handel en niet kan terugvallen op een sterke interne consumptiemarkt alsook diversificatie.
So will software eat the world ?
Hoewel ik hierbij toespitste op de 4 en meer bepaald Amazon beperken de veranderingen in waarderingen voor SAAS*** bedrijven zich niet tot enkel deze. Negen van ‘s werelds top 20 bedrijven volgens marktkapitalisaties zijn op heden thuis in de digitale wereld, dit terwijl dit er 10 jaar terug slechts eentje was.
Ondanks de astronomische waarderingen welke digitale bedrijven zichzelf aanmeten en de bevestigingen van aandeelhouders i.v.v. gigantische marktkapitalisaties blijft het een nichemarkt voor investeerders. Zie bv. grote waardedalingen voor Amazon n.a.v. uitspraken van Trump of nog de aandelen van Tesla welke op heden de meest geshorte aandelen**** van de markt zijn.
Wat onderscheidt deze “groten der aarde” nu van zombiefirma’s (oudere vennootschappen welke niet voldoende cash genereren om hun schuldverplichtingen na te komen) ? Steunend op goedkope kapitaalverschaffing ruïneren zombiefirma’s de gehele markt voor andere spelers. Deze zombievennootschappen storen door hun absorbtie van subsidies, commerciële ruimten en kenniswerkers op de payroll, veroorzaken ruis in de markt door hun marketing etc. … Maar hun grootste ruis is hun druk op de winstmarges van “normale vennootschappen” / KMO’s welke niet kunnen buigen op goedkoop krediet/kapitaal … maar moeten & zullen plooien doorheen hun schamele reserves. De flinterdunne marges en minuscule winstcijfers van Amazon kunnen dan wel steunen op de sympathie van iemand in zijn rol als consument, maar weet dat deze verkleinde marges gevoed worden door minder overheidsontvangsten en een lagere tewerkstelling. De hand die geeft vormt hierbij ook de hand die neemt, een uiterst bevreemdende tegenstelling voor een onderneming welke in de eerste plaats onmiddellijke winst dient te beogen.
Maar allereerst dient men dus de fiscale drempel welke men heeft opgeworpen tussen traditionele bedrijven en digitale bedrijven aan te pakken. Je plaatselijke boekenwinkel staat, indien deze nog winst maakt, hiervan meer dan 1/5de tot vaak 1/3de af aan de fiscus … een Amazon draagt 0% bij in België. Ik zou trouwens totaal niet weten waar mijn audioboeken van Audible belast worden … 1 ding weet ik wel, of het nu voor een stukje in de V.S. of Luxemburg is, het tarief bereikt nog lang geen dubbel digits en dat hoort niet voor zulke mastodont! Dan toch maar naar de bib … ;)
Ook nu weer een song op mijn Spotify playlist welke een link vertoont met het onderwerp, hierbij Money for nothing van Dire Straits :
For more sweat equity, www.sennafinances.be
© 2018 Senna Finances Tax & Bookkeeping
Footnotes
*full disclosure : ik ben zelf reeds jarenlang verknocht aan Audible (een zoveelste start-up welke werd opgekocht door Amazon). De audioboeken van Audible duiden net de nieuwe tendenzen in waarderingen t.g.v. de omvorming van analoge producten (een papieren boek) in digitale producten (een audioboek). Meer info : zie **
**schaalbaarheid heeft een Google meer dan bv. een supermarkt aangezien Google slechts meer serverruimte moet voorzien om enkele miljoenen klanten extra te bedienen … een Carrefour moet hier (op heden nog) voor investeren in gebouwen en personeel.
***Software As A Service
****men short aandelen wanneer men gokt dat deze aandelen in waarde zullen zakken … en niet een beetje. Wanneer men long staat heeft men vertrouwen in de toekomst van het bedrijf.
