Het boekje opendoen …

Preface

Het freelance statuut vormt in de ons omringende landen en ook bij ons het toekomstbeeld, denk maar aan de verre droom van een basisinkomen gekoppeld aan de vrijheid van je eigen dromen te verwezenlijken (lees het ondernemerschap!). Deze freelancetrend lijkt zich door te zetten en zit ingebakken bij de millennials … maar wie ondernemerschap omarmt dient zich te beroepen alsook te verdiepen in de wonderde wereld van het boekhouden, accounting en financiën.

Deze drie vormen de heilige drievuldigheid voor ondernemers/investeerders en dienen steevast verenigd behandeld te worden, m.a.w. ze bewijzen hun nut pas bij hun gezamenlijk gebruik!

Met boekhouden alleen loopt het nogal eens fout : zie o.a. de top-notch balansen welke banken voorlegden net voor de financiële crisis … onderkapitalisatie … welke onderkapitalisatie? Slechts maanden nadat ze meldden kerngezond te zijn, werden ze insolvabel gebleken en plat zak. Of denk ook aan grote frauduleuze zaken als Enron, waar de gigantische aangegane schulden werden verborgen, en Lernout & Hauspie, waar de winsten werden opgepompt. Waarnaast u zich als investeerder/ondernemer ook dient te behoeden voor minder agressieve boekhoudpraktijken maar daarom niet minder schadelijke, zoals de overwaardering van bezittingen. In dit artikel over boekhouden doe ik alvast “het boekje open” …

Luca Pacioli

Reeds sinds mijn aansluiting bij het BeroepsInstituut voor Boekhouders & Fiscalisten (B.I.B.F.)* krijg ik van de beroepsorganisatie tweewekelijks steevast een uiterst interessante nieuwsbrief in de bus, genaamd de Pacioli. Deze omvat achterliggende info over de laatste nieuwtjes inzake o.a. boekhouding, fiscaal-, sociaal- en vennootschapsrecht. De nieuwsbrief werd vernoemd naar een befaamd 15de-eeuws wiskundige, pater en naar verluid een geliefde van Leonardo da Vinci (strafste pater ooit!). Hoewel Luca Pacioli, en de Arabieren voorheen, reeds lange tijd de dubbele boekhouding** in de praktijk brachten, werd het boekhouden in België pas in een wet gegoten in 1975.

Het gebruik van Luca Pacioli’s dubbel boekhouden groeide gaande weg en vormde omstreeks de industriële omwenteling de gouden standaard van financiële rapportage.

Maar hoewel erg bejubeld, werd deze vorm van boekhouden ook steeds bloot gesteld aan de nodige kritiek :

• dankzij dubbel boekhouden kon het kapitalisme botvieren. Boekhouden zorgde hierbij voor de centralisatie van de alom gekende productiefactoren : arbeid, kapitaal en grondstoffen. En speelde hierbij de rol van katalysator voor het opkomend kapitalisme …
• maar het herleid hierbij alle handelingen hierbij tot een geldbedrag … het monetiseert als het ware ons hele bestaan. In de periode van Pacioli en rondom Venetië (de Renaissance in de 15de eeuw) ontsprong het respect voor geld. Hiermee herleidde men het mooie en belangrijke tot niets, en had men nog enkel oog voor het nuttige … gedropt in een kunstmatige kosten-batenanalyse. Uit het daaruit volgende belang gehecht aan geld en winst ontsprong volgens kwatongen aldus ook de gierigheid van de mens en tijdswaarde van geld (gekoppeld aan de nood van het snelle, niets ontziende rendement).

De éénmaking van industrialisering met commercialisering

Waar men nu spreekt over de technologische omwenteling, waarbij hele markten zullen worden ontregeld door grote U.S. bedrijven die allesbehalve conventioneel tewerk gaan (hierover later meer, in een nieuwe blogpost) — sprak men voorheen over de industriële omwenteling, en hiervoor zorgden voornamelijk de joint-stock bedrijven, i.v.v. heuse fabrieken, van einde de 19de eeuw. Men ging over van ambachtelijk handel drijven naar de grootschalige productie van goederen via het proces van kapitaal => arbeidsuren => materialen inslaan => verhandelbaar eindproduct => verdeling via allerlei kanalen/agenten. De boeken bijhouden bestond reeds in de 15de eeuw aan de hand van Luca Pacioli’s dubbel boekhouden, maar slechts in de 19de eeuw kwam de toevoeging van de accountancy tot stand. Toenmalige grootschaligere activiteiten zorgden ervoor dat ondernemers en investeerders, die elkaar niet hoefden te kennen op elkaar moesten kunnen rekenen aangaande betrouwbaarheid. Deze betrouwbaarheid zou ontstaan uit de tussenschakel welke de accountant vormt en op deze collectieve investeringen toezien, als het ware met hun beroepskennis onderschrijven. Gedaan met de 100% D.Y.O.R. (Do Your Own Research) methode, voortaan bezorgde de accountant jou al een stukje van de puzzel in de vorm van een model van bezittingen afgezet tegenover herkomsten, de zogenaamde balans en hierop moest je/kon je/zou je moeten kunnen vertrouwen.

Over deze historisch belangrijke periode heb ik reeds bericht in een voorgaande blogpost.

Also read : https://sennafinances.be/de-belangrijkste-uitvinding-ooit-bc1825caeff6

Men zou overgaan van het simpele transacties verwerken (boeken) naar een methode voor het managen (en ook controleren/auditeren***) van een onderneming. Belangrijke toevoegingen werden gekoppeld aan de boekhouding en boden een beter inzicht, zoals:

• het onderscheiden van kosten en investeringen, en daaruit volgende waardeontwaardingen t.g.v. de wear & tear;
• het onderscheiden van kapitaal en inkomen/winsten (o.a. voor de uitbetaling van dividenden);
• het onderscheiden van vaste en variabele kosten (zogenaamd cost accounting);
• het bepalen van arbeid en grondstoffen per uitgaand handelsgoed of dienstprestatie (zogenaamd analytisch boekhouden);
• het vergelijken van KPI’s — diverse metrics.

Also read : https://sennafinances.be/waarom-dividenden-uitkeren-bij-het-ontbreken-van-een-echte-meerwaardebelasting-38ec1144bcd4

Ook nu nog gelden deze verschillen tussen een boekhouder en accountant, waarbij een boekhouder de boeken houdt en bij iedere fundamentele fase in het leven van een onderneming (vb. doelsuitbreiding, kapitaalsverhoging, ontbinding, etc. …) een externe accountant of bedrijfsrevisor komt kijken en een extra accreditatie aan deze cijfers verleent. De accountant zorgt dus bij welbepaalde situaties voor een extra “backing” i.v.v. rekenschap, zekerheid en betrouwbaarheid.

Een balans is er om de balans te behouden … of niet soms ?

Een boekhouding bestaat summier uit :

• de balans : wat bezit de onderneming en hoeveel is ze verschuldigd ?
• de resultatenrekening : hoeveel winst/verlies behaalt de onderneming ?

Maar zou zeker nog 2 ontbrekende belangrijke factoren moeten omvatten :

• het jaarverslag : achterliggende info welke niet becijferd kunnen worden in de bovenstaande staten.
• alsook de cashflowstaat : meer info onderstaand!

Also read : https://sennafinances.be/niets-zo-immaterieel-4e7ea8f2235f

De balans vormt hierbij de zogenaamde gezondheidsmeter van een onderneming, alleen durven sommige onderdelen weleens overgewaardeerd te zijn … waarbij een evaluatie van de intrinsieke waarde van een onderneming onmogelijk blijkt. Dit gezegd zijnde, onderwaarderingen komen daarentegen door stringente boekhoudreglementering ook best vaak voor, denk maar aan het niet kunnen uitdrukken van soft assets als :

• human capital;
• klantenbestand;
• langlopende overeenkomsten met klanten;
• …

Wanneer we een onderneming terugleiden naar zijn echte waarde, spreken we van de intrinsieke waarde en dus niet de subjectieve waarde. Subjectieve waarde : hetgeen een gek (ongeïnformeerd of overmoedig persoon) bereid is ervoor te betalen. De intrinsieke waarde kunnen we hierbij opmaken uit de balans … maar wat indien deze over- al dan niet ondergewaardeerd is …Ok, op basis van de resultatenrekening en het desbetreffende winstcijfer dan maar … niets subjectiever dan een winstcijfer en dit projecteren naar de toekomst toe … Ok, het jaarverslag biedt meer verhaal achter de onderneming, maar het blijven slechts mooi geformuleerde woorden**** en de trouwe Temptation Island kijker weet als geen ander : “praatjes vullen geen gaatjes” …

Also read : https://sennafinances.be/information-is-bad-for-knowledge-89e7864d6b1c

Je hoort het al, we hebben nood aan meer info … Onthoud hierbij de volgende quote:

“Een balans is een statisch, constant gegeven (een C&A, een Blokker) >< een cashflowstaat variabel, beweeglijk gegeven (een Amazon, een Google).”

Cash is a fact, profit an opinion

Een Belgische boekhouding vindt plaats op transactiebasis en niet op cashbasis, dit kan een gigantische discrepantie vormen in de aangeboden cijfers, afhankelijk van de sector of maturiteit van de desbetreffende onderneming.

Ter duiding : cash (lees je bank- en kassaldo) zal ALTIJD afwijken van je winstcijfer want winst en cash aan elkaar spiegelen = appelen met peren vergelijken. Een winstcijfer wordt immers steeds “gemanipuleerd” door complexe boekhoudregels en kan zogenaamd “ruis” opleveren, zoals er zijn :

• activering van investeringen;
• voorraadwijzigingen;
• maar ook het verkrijgen van bank- of leverancierskrediet;
• verkrijgen van kapitaal door de aandeelhouders;
• bieden van coulante betalingstermijnen aan goede klanten;
• betalen/vereisen van waarborgen;
• vooruitbetalingen van verzekeringen, huurgelden;
• de discrepantie tussen leasing- en huurovereenkomsten;
• …

Sta me toe hierbij toch 1 enorm groot verschil aan te kaarten tussen de Europese & Angelsaksische boekhoudrapporteringen … in de Angelsaksische wereld vormt de cashflow-statement een verplicht onderdeel van de rapportering en voor velen de tool bij uitstek voor waardering van een onderneming. Hetgeen in Europa en België toch echt moet geïmplementeerd worden … verlies laat bedrijven niet failliet gaan (toch niet direct) … een cashdrain wel en geen betere manier om de trends in geldomloop vast te stellen dan een cashflowstaat. Ook een winstgevend bedrijf kan failliet gaan door overdreven voorraden aan te gaan of nog slechte inning van openstaande klanten. Denk ook aan start-ups of scale-ups die na een tijdje vast stellen toch wat teveel start-up- of groei-investeringen te zijn aangegaan en het licht aan het einde van de tunnel niet langer zien (patient capital is een illusie voor de gemiddelde onderneming). Een cashflowrapportering wordt bij Senna Finances steevast geïmplementeerd en trouw opgevolgd (behoudens alle gegevens tijdig bezorgd worden ;)). Een cashflowstaat over de operationele activiteiten zorgt namelijk voor de zuiverste methode om de levensvatbaarheid van een ondernemingsactiviteit bloot te leggen. Zulke implementatie van verplichte cashflowstaten kan ook een rem zetten op het zogenaamd “agressief boekhouden” waarbij er zeer optimistische waarderingen worden gehanteerd langs de activazijde van de balans (o.a. de investeringen, voorraden en vorderingen), aangezien deze door een cashflowstaat worden genegeerd.

It all comes down to — het bieden van een getrouw beeld :

• is de onderneming winstgevend?
• kan ik de onderneming wel vertrouwen zijn schuld af te betalen in mijn hoedanigheid als leverancier, kredietverlener, personeelslid, … ?

Hierbij dient men niet alleen te kijken naar de huidige en historische cijfers maar vooral naar de trends die we hieruit kunnen afleiden alsook projecties naar de toekomst toe. Werk de cashbewegingen (cashdrain of cashgain) uit over verschillende periodes, spot de trend en u zult oogsten!

Final thoughts

Een boekhouding moet prestaties van bezittingen monitoren, en vooral de stakeholders duiden naar de meest optimale benutting van de hun ter beschikking gestelde middelen. Accounting verwijst naar rekenen en omhelst een vorm van verzekering, financiën, bemiddeling, maar ook storytellen.

En deze 2, boekhouding en accounting, dient men dan te vereenzelvigen om tot een gestaafde conclusie te komen. Waaruit een ondernemer naar de beste beslissing wordt geleid, behoudens de ondernemer hier geen oren naar heeft en hij zijn “feeling” of andere incentives volgt.

Wederom verwijs ik naar een bepaalde song binnen mijn Spotify playlist welke een link vertoont met het onderwerp, hierbij een song voor Luca Pacioli (oorspronkelijk van David Bowie, maar vond deze mooier gebracht) :

For more great information, www.sennafinances.be

© 2018 Senna Finances Tax & Bookkeeping

Footnotes

*BIBF = de beroepsorganisatie waarvan ik deel uitmaak en een belangrijke silent partner van Senna Finances

**Dubbel boekhouden staat voor het bijhouden van je winst dan wel verlies maar OOK van je schulden en tegoeden aan derden.

***Audit = horen in het Latijns => het horen van de rekeningen

****Check bijvoorbeeld het jaarverslag van Coolblue … erg mooi … maar de return on investment is en blijft belachelijk